ХАЛЫҚ ЕМШІЛЕРІНЫҢ АНЫҚТАМАСЫ - СПРАВОЧНИК НАРОДНЫХ ЦЕЛИТЕЛЕЙ

26

1  2  3  4  5  6  7  8  9  10  11  12  13  14  15  16  17  18  19  20  21  22  23  24  25  26  27

Даналық сөздер

Адам денесінің жетілуі – оның денсаулығы. Егер денің сау болса, онда оны сақтамақ керек, ал егер сау болмаса, онда денді сауықтыру керек.

Әл-Фараби

***

Дене құрылысының үйлесімін бірқалыпты ұстау дегеніміз – тағам мен сусынды талғау, дәрет тәртібін мұқияттау, киім мен ауа тазалығын сақтау, дене мен рух бірлестігін естен шығармау, ұйқы тәртібін бұзбау.

Ибн Сина

***

Өміріңді байлық қыл – пайдасы болсын ізгілік.

Жүсіп Баласағұни

***

Емші дегеніміз – ол шипагер. Шипагер аурудың себебін анықтайды, дәрілейді және жазады.

Өтейбойдақ Тілеуқабылұлы

***

Сырқат белгісін сол науқас адамның келбетіне дауысына, сөзіне, үтір, сәлеміне, таңдануына, жүрісіне, әжіміне, жауабына, тіліне, көзіне, шашына, сыртқы пішініне, сондай-ақ тәніндегі сасық, күлімсі т.б. қолайсыз иістеріне қарап та айыруға болады.

Өтейбойдақ Тілеуқабылұлы

***

Әр аурудың өз емі бар, әр емшінің өз ауруы бар.

Халық мақалы

***

Дәрі ішуге тырыспа, таза ауамен тыныста.

Денсаулығынды қартаймай тұрып сақта.

Қазақ мақалы

***

Ауырып ем іздегенше, ауырмайтын жол ізде

Халық мақалы

***

Ауру да әлсізге үйір.

Асқынған ауруды асыл тағам алады.

Халық мақалы

ЗЯДАН ҚОЖАЛЫМОВТЫҢ КӨҢІЛІНЕН

ШЫҚҚАН ТҮЙІНДІ ОЙЛАРЫ

Адам баласына қиындықсыз, күрессіз, жеңіс пен бақыт жоқ. Ол ізденіс пен шыдам, байыптылық пен парасаттылық арқылы келеді.

***

Көлденең тұрған шырмауық торлар – ол тағдыр сынағы. Адам баласының тағдыры Жаратушының еркінде.

***

Біреудің қолбаласы болып одан жәрдем тілегенше, Алланың жарлықтарына үміт арту, одан жақсы амалдарының жемісін іздеу бірден-бір айқын жол және адамгершіліктің ең биік сатысы болмақ.

***

Киелі қасиет – ол Алла Тағала сыйлаған, дарытқан жеке адам бойындағы нұры. Ол халықтың тектік өнері. Ол халықтың рухани өрісінің жеткен биігі.

***

Тылсым күш құдіретін дарынды киелілерден хан да, қара да немесе билеуші топтар да тартып алып, иелене алмайды. Бұл – Жаратушының дарындыға сыйы әрі құпиясы.

***

Қазақстан халық емшілері қауымдастығы – қазақ елінің тарихында дарынды, киелі құпиялы тылсым күш иелерінің басын қосқан, тылсым сырлары мен халық емшілігін тұңғыш ғылыми айналымға енгізген бәйтерегі.

***

Қауымдастық емшілері арасындағы ақылы жетпегендерге – ақыл, қиналғанға – қамқор, әлсірегендерге – қуат, жолдан адасқандарға – жарқын жол, діннен безгендерге – имандылық шуағын үйретуде, қисайғанға – сүйеу, құлап бара жатқанға – тіреу болды. 

***

 Қауымдастықтың алғашқы кезеңінде осы қауымдастық арқылы атақ, абыройға ие болған мүшелері мен емшілері арасында қарсы күштерге қосылып, сатқындық жасаған жалданбалы жалған атақтар иелері «әулиелер», «аналар», «пайғамбарлар» аз болмады. 20 жыл өткенде олар өз аттарын тарихтан өшірді.

***

Халық емшілігі – халықтық тектік мұра.

Емші біреулерді қасиеті арқылы байытатын «құлдар» мен «күңдер» емес.

Емші мен дәрігер қызметін біріктіру үшін елу жылдан аса уақыт керек.

***

Шипагерлер өз мәдениетін, білімін, имандылығын, адалдығын және парасаттылығын дамтықанда ғана абыройға ие болады.

***

Мен өткен заманда емші, балгер-бақсыларды, көріпкелдер мен болжампаздарды «есі ауысқандар» қатарына қосқан жандарды – бүгінде емшілерді бизнес көзіне айналдырғандарына таң қаламын.

***

Емші – мәдениетті, сауатты, иманды және қайырымды болу керек.

***

Шипагерлік те – мәдени мұраның бір саласы. 

***

Алла тағаланың шапағат рақымы – қазақ еліне нұрын шашуда. Қазақ елінің халықтарының имандылығы мен рухани парасаттылығын әлем халқы алдында асқақтатар күнде алыс емес.

***

Жақсылық ойлаған – жардан құламайды.

Жалған әулиелер өмірі – қысқа болады.

***

Бөлінгенді бөрі жейді.

***

Жаратушы атаққұмарлардан сақтасын.

***

Құдайсызға құдайдың да жазасы болады.

***

Қасқыр да қас қылмайды қандасына

***

Қазақ ақылдан кенде емес, ешкімнен кем де емес.

***

Жалғандықтың жолы қысқа болады.

***

Жасандылық – жазылмайтын жараның түрі.

***

Ұрлықтың бір түрі – «Жиендік».

***

Емшілік өнері – құпиялы қасиет және ол біреулердің тірі тауары бола алмайды.

***

Емшілік жүйесінің басшылары мен білімділерін жоюға әрекет еткен «бандиттік» топ ұйымдастырғандар жазаларын алары анық.

***

Емшінің еңбегіне белгіленген – Жаратушыдан баға жоқ.

***

Жетем бе, жетпеймін бе арманыма,

Ойымның шығар мақсат заңғарына.

Иман жүзді адамдар көбейсе екен,

Сыйынған бір Аллаға, аруағына.

***

Күндемегін ей досым, күндемегін,

Күндесең де іштен тың, үндемегін.

Іште сақта сырыңды, аша берме,

Жүрген жоқсың қасымда күнде менің.

***

Мал аласы сыртты болса, адамдікі ішінде,

Көріп тұрам жауларымды ұйықтағанда, түсімде.

Ақ жолымда жүре берем, адалдықты ұстанып,

Алғыс болып алдан шығар қайырымды ісім де.

***

Болғанымды, толғанымды, көре алмаса не етпекпін.

Дұшпанымды  адам етіп, мақсатыма жетпекпін.

***

Арамдықпен түсірем деп торына,

Тұзақ қойдың, тобырынмен жолыма.

Қалыңына сен табынсаң қалтаңның,

Мен табындым Құдайдың ақ жолына.

***

Ұрынсаң егер пәлеге,

Әйгілі болар әлемге.

Сондықтан ойлан достарым,

Жарайтын болғың кәдеге.

***

Айту керек ақылды,

Жеткізем десең дәлірек.

Түсінбеген наданға,

Ақыл айту не керек.

***

Адал достың қадірін,

Алыста жүрсең білерсің.

Арам достың қадірін,

Құм сияқты терерсің.

***

Сабыр, сабыр сабырым,

Сабырым менің тағдырым.

Сабыр түбі сары алтын,

Сабырдан қорқар қабырым.

***

Біреулер аңқау болғансып,

Арамдықты ойлайды.

Біреулер марқау болғансып,

Адалдықты ойлайды.

***

Өмірде бар ғой баршылық,

Көкіректе қалды – таршылық.

Қайдан шықты демегін,

Өсіп тұрған тал шыбық.

***

Күресіп дұшпаныммен күндіз түні,

Естілмейді жалғыздың жалғыз үні.

Селкілдеген серілер толып кетті,

Көреалмас түсінбейтін осы күні.

***

Оттай болып күйеміз,

Нардай болып желеміз,

Кетпесің кәдең өмірге,

Ақыры бір күн өлеміз!

***

Бір Алла ғой сезім беріп, жүрегіммен сезгенім,

Ерекшелік қасиет бар, жылы жүзді пендемін.

Адасқанды ақ жолға сап, ізгіліпен асықпай,

Жамандықтан, арамдықтан тазалаумен келемін.

***

Имандылық ордасы да менің елім болады,

Бақыт құсы келіп саған мәңгілікке қонады.

Ырысың мен ырыздығыңның несібесі алдында,

Жаратушың бір өзіңді қорғауына алады (1999 ж.)

***

Емшілікке ширек ғасыр өмірімді арнадым,

Адалдықты сақтадым, бағытымнан таймадым.

Тәңірімнің тағдырының сынағында келемін,

Сеземін,  ауыр жүкті көтермесін басқаның. (2013 ж.)  

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

Тілеуқабылұлы Ө.  «Шипагерлік  баян». - Алматы: Жалын, 1996.- 463 б.

Қожалымов З. Шипагерлік дәстүрі және философиясы. – Алматы: Шалкөде, 2009. – 225 б.   

Нұрмухамбетұлы Ә.  Көненің көзі,  дананың сөзі //Жинақ. - Алматы:  ҚазММУ,  2000. - 73 б. 

Қожалымов З. Ғұмырнама. – Алматы: Шалкөде, 2014. – 385 б.

Қожалымов З. Орындалған аманат. – Алматы: Шалкөде, 2012. – 484 б.

Тышанұлы Ә.  Байырғы мәдениет көгінен жарық еткен бір шұғыла // «Шипагерлік баян».- Алматы: Жалын, 1996.- 10 – 23 бб.       

Ыбырайұлы Қ.  Сарашыдан // «Шипагерлік баян». – Алматы: Жалын,  1996. - 29 – 33 бб.

Жолдасбеков М. Сөнбейтін  шырақ  // Ә.  Нұрмухаметұлының  Көненің  көзі,  дананың сөзі кітабында.  - Алматы:  ҚазММУ,  2000. -  63 - 73 бб.  

Оразақов Е.   Қазақ  халық медицинасы. – Алматы: Ғылым, 1989. - 77 б.                       

Бекен  Т.  Ислам және медицина. -  Алматы:   Шалкөде,    2000. - 101  б

Марғұлан  Ә.  Ежелгі жыр,  аңыздар // Ғылыми зерттеу  мақалалары. –  Алматы:   Жазушы,  1985.  214 б.

Бекен  Т. Денсаулық  -  халық  байлығы. -  Алматы: Комплекс, 2003. -    151б. 

Алдашев А., Әлімханов Ж. Қазақтың халық медицинасының             құпиясы. - Алматы:  Қазақстан,  1992. - 160  б

Абдуллаев Ш. Тамыр - жан  сезімі  //Ә. Нұрмухамбетұлының Көненің   көзі,  дананың  сөзі  кітабында. - Алматы:  ҚазММУ,  2000. -  58 - 62 бб.

Полная энциклопедия народной медицины.Том 2. –Москва: АНС, 795  с.  - с 787.                                                                                                        

Тулендиев Т.  Лечебник народной медицины.  – Алма-Ата: Қайнар,   1991.- 306 с. – с 3.         

Қожалымов  З.    Мәңгілік құпия  шежіресі.  -  Алматы:   Сөздік - Словарь,   2001.  -  445 б.  

Қожалымов  З.  Шапағатты рух ордасы. - Алматы:  Сөздік - Словарь, 2001. – 318 б.

Қожалымов  З.  Киелі шаңырақ. - Алматы:  Шалкөде,  - 2006. -  410 б.                                 

Досымов Б.  Емшілік дейтін бір өнер // Ана тілі. - 1996. – 7 мамыр.

Абылқасымов  Е.  Қазақстанның халық емшілері. - Алматы:   Атамұра,   1993. - 124 б. 

Шорманов Т. Дәрілік өсімдіктер. - Алматы:  Қазақстан, 1975. - 114 б.

Молдабеков Ж. Емшіліктің  философиялық  мәселесі және мәні. // Дәстүрлі емес халық медицинасы   / ғылыми  жинақ. Жауапты шығарушы авторы: З. Қожалымов. - Алматы: Шалкөде, 2005. – 135 - 138  бб. 

Халық медицинасындағы бақсылық өнері // Ғылыми жинақ. Жауапты шығарушы авторы  Қожалымов З. – Алматы: Шалкөде, - 2006. -  217 б.  

Есім  Ғ.  Даналыққа құштарлық. – Семей-Новосибирск:  - Телер-Пресс, 2007. – 522 б.   

Бұлұтай М.   Ата баба діні.  – Алматы:  Білім,  2000. – 504 б.

Қорқыт Ата кітабы // Түрік тілінен аударған  Ысқақов Б. – Алматы: Жазушы,  1994. – 160 б.

Уәлиханов Ш.  Шығармалары.     1940.  -  281- б. , 1985.  159 – б.  

Сейфуллин С. Шығармалары, алтыншы том. – Алматы,  1964. - 379 б.

Молдабеков Ж.  Бақсылықтың  философиялық мәселесі. ҚР Халық медицинасындағы  бақсылық өнері // Ғылыми жинақ. Жауапты  авторы: З. Қожалымов. -  Алматы:  Шалкөде,  2006. -  125 - 127  бб. 

Марғұлан  Ә.  Қазақтың халық музыкасындағы қорқыт дәстүрі // Қазақ   бақсы – балгерлері. – Алматы:  Ана тілі,   1993. – 221 б. -  107 б.                      

Орынбеков  М.  Генезис религиозности в Казахстане. – Алматы:  Дайк – Пресс,  2005. -  240 с. 

Қазақ бақсы балгерлері. // Құрастырғандар: Дәуренбеков  Ж.,Тұрсынов  Е. - Алматы:  Ана тілі,  1993. - 221 б. 

Косоруков Ю.  Мищель  Нострадамус. – Москва:  ОЛИМП,  1999.- 203 с.     

Қазақтың көріпкел  және болжампаз бабалары құпиялары  // Ғылыми  жинақ.  Жауапты шығарушы  авторы:  Қожалымов. З. – Түркістан:  Шалкөде, 2008. - 303  б.     

Шапырашты Тауасарұлы  Қ. Түп - Тұқианнан өзіме дейін. - Алматы:    Жалын, 1993.  -  415 б.  -  48 - 59 бб.

Есім Ғ.  Жеті ғұлама және Анахарис  //Алматы Ақшамы. – 1992. – 14  ақпан.     

Сағындықұлы Б.  Ғаламның ғажайып сырлары. - Алматы:  Ғылым,    1997. - 295 б. 

Вурмс Е.    О чем говарят звезды.  –Москва:  Центр, 1991 - 24 с.

Өмірзақов Т. «Қырық бір құмалақ» //Ана тілі. – 1991. – 28  наурыз.             

Әл Машани. Әл - Фараби.  -  Алматы:  Қазақстан,  1990. - 190 б.  

Құдайбердіұлы Ш.  Үш  анық / Три  истины /. - Алматы: Қазақстан,  1991. -  70 б. 

Ақыпбеков  Ө. Халық емінің құдіреті. -Алматы:  Қайнар, 1993. - 283 б.  

«Шипагерлік баян»  -  қанбайтын бұлақ.  1 – кітап // Араб әрпіндегі  жинақ.  -   Үрімжі:  Ғылым және денсаулық, 2003. -  424 б.    

Ыбырайұлы Т. Өнер, білім тарихы – ел тарихы // «Шипагерлік баян». –    Алматы:  Жалын, 1996. -  429 - 431 бб.

Жәнәбілұлы Қ. Пікір //«Шипагерлік баян».- Алматы: Жалын, 1996.- 9 б.

Нысанбаев  Ә., Әбжанов Т. Қысқаша философия тарихы. – Алматы:  Қазақ  энциклопедиясы,  1999. – 227 б.

Қожабеков М. Дәрілік өсімдіктер.  - Алматы:   Қазақстан, 1982. - 181 б. 

Массагетов П.  Өсімдік әлеміне саяхат //Аударма.-Алматы: Қайнар, 1988. – 248 б.        

Өмешұлы Ә. Өтейбойдақ Тілеуқабылұлының «Шипагерлік Баян» кітабының медициналық тағылымдары  // Ә. Нұрмухамбетұлының  Көненің  көзі – дананың сөзі кітабында. - Алматы:  ҚазММУ,  2000.  -  49 - 55 бб.

Әкімжанұлы Х.  Редактор пікірі // «Шипагерлік баян». – Алматы:  Жалын,  – 431- 434 бб.

Рақышов А. Жүрек – тамыр жүйесіндегі атауларды қалыптастырудағы Өтейбойдақ Тілеуқабылұлы еңбектерінің маңызы // Медицина білімі – мемлекеттік тіл аясында.  – Алматы:  ҚазММУ,  2002. – 282 б.   – 210 б.

Нұрмухамбетов   Ә.,   С. Қуандықова С.    «Шипагерлік баян»  -  ел  мұрасы және оның ғылыми термин жасаудағы маңызы //  Клникалық, іргелі медицина  мен  педагогика мәселелері / Ғылыми   жинақ. -  Алматы:  ҚазММУ,  2001.  -  217 б.   - 143 -  144 бб.                              

Белая Н.  Руководство по лечебному массажу. – Москва: Медицина, 1983. – 283 с.

Мельник А.  Самомассаж помаги себе сам. – Москва: РИПОХ, 2005. – 64 с. 

Жақанов А. Ғұлама Өтейбойдақ  Тілеуқабылұлы  еңбегі медицина ғылымы  тілінде //   Медицина білімі – мемлекеттік  тіл аясында   / Ғылыми жинақ.  - Алматы:  ҚазММУ,  2002. -  282 б.  - 122 – 123 бб.

Васильева Т. Биоэнергетика. -  Москва: Амрита - русь,    2001.  -  281 с.   

Донцов Д. Р. Биоэнергетика человека.- Москва:  Тип.№13, 1994. - 141 c.

Розов С.  Учебник  по  биоэнергии. - Москва: Олма, 2002. - 160 с.

Анисимов – Спридонов.  Вода это здоровье и долго-летие. – Москва: 1991. - 37 с.           

Тэд Эндрюс. Полное руководство по энерготерапии. - Москва: Прана,  2005.  - 312 

Полная энциклопедия народной медицины.  Том1. – Москва: АНС, 2004. -  795 с.

Дэйноу Ш.  Сам себе психотерапевт. – Санкт-Петер-бург: Питер, 2001. – 192 с.       

Высший космический разум сообщает. 11 сборник. – Москва: Извор, 1991. – 32 с.

Кхваджа Шамсуддин Азими.   Духовное  целительство. - Москва: Диля,  2002.-142   с.

Мұхаммед пайғамбардың өсиет хадистері. - Шымкент: Азиат, 2005. – 94 б. – 49-50 бб / 166, 323, 445, 549  хадистер  /.

Өмірбек О.  Адам – ғарыштық сана бойынша рух. - // Зерде. – 2003. -   № 1 -  6.  – 18 -  20 бб

Құран Кәрім.  Қазақша мағына және түсінігі // Аударған Халифа  Алтай.  -   Сауд  Арабиясы:    1991. -  604 б.

Красавин О. А. Биоэнергетика здоровья человека. – Москва:  Диля,  2004. – 256 с. 

Азими К. С. Учебник  медитации. - Москва: Амрита, 2003. - 185 с.

Блаво Р.    Исцеление  музыкой. -  Москва: Питер, 2003. - 188  с.

Керімбектің  Ермаханы.   З. Қожалымовтің  халық емшілері бойынша      ғылыми – танымал кітаптары жөніндегі ой.  // Қазақстан мен Орта Азиядағы халық медицинасының өркендеуі /  Ғылыми   жинақ . – Шымкент:  Шалкөде, - 2007.  - 281 б. - 137 – 141  бб.  

Востоков. В. Секреты целителей востока. Ташкент. «Узбекистон», 1994. - 301 с.      

З. Қожалымов.  Өтейбойдақ Тілеуқабылұлы және медициналық       мәселелері // Медицина білімі – мемлекеттік тіл аясында / Жинақ. – Алматы: ҚазММУ, 2000.  – 282 б.  - 112 – 116  бб.    

Қожалымов З.   Тылсым дүниенің құпия емдері.  -  Алматы:   Шалкөде,  2006.  - 208 б.

Халық  медицинасының  өткені,  бүгіні,  болашағы  // Ғылыми жинақ.   Жауапты   авторы:   Қожалымов.  З. - Алматы:   Нұрлы Әлем, 2004. – 263 б.  -

Қожалымов З. Рухани емшілік ғаламаты. - Алматы: Шалкөде,  2006.   -187  б.

Дәстүрлі емес халық медицинасы  // Ғылыми жинақ.  Жауапты   шығарушы  авторы:   Қожалымов.  З.   -  Алматы:  Шалкөде,  2005. - 319 б. 

Қазақстан мен Орта Азиядағы халық медицинасының өркендеуі //  Ғылыми жинақ.  Жауапты шығарушы  авторы:  Қожалымов.  З.  Алматы:   Шалкөде,   2007.  – 281 б.

Керімбектің  Ермаханы. Әл – Фараби  мен  Өтейбойдақ  Шығыс  медицинасының   шам -  шырақтары және оған  жету жолдары  //  Қазақтың көріпкел және болжампаз бабалары құпиялары / Ғылыми жинақ.  жауапты шығарушы  авторы:  Қожалымов З . -  Түркістан: Шалкөде,  2008.  - 303 б.  - 94 -  99  бб. 

Қазақ халқының философиясы. //Жауапты шығарушы: Ж.  Молдабеков.  Т7.  – Астана:  Аударма,  2003. – 342 б.       

Қожалымов.  З. – 1994-2016 жылдары  аралығында  баспасөз беттерінде, ғылыми журналдар мен Қазақ  энциклопедиясында    жарияланған  жүзден  ден аса рухани - емдік және ғылыми - танымдық   мақалалары.                             

Справочник народных целителей РФ. Москав: 2004

Қазақстан халық емшілері қауымдастығының  тарихи құжаттары.  – 1991 - 2016.     

«Қазақстан халық емшілері қауымдастығы» 1992-2016 жж. мұрағатынан материалдар.

Жеке емшілер жөніндегі мтериалдар (1992-2015).

1  2  3  4  5  6  7  8  9  10  11  12  13  14  15  16  17  18  19  20  21  22  23  24  25  26  27