Мәскеуге қайта оралу

Қожалымовтар  Зядан  мен  Түймекүлдің конгрестегі жетістіктерінен кейін өздерінің бойындағы киелі қасиеттеріне деген сенімдері артып, көңіл-күйлері ерекше көтерілді. Қазақ емшілерінің бұл жетістігі де ұлттық шипагерліктің өсу дәрежесін көрсеткендей болды. Осы қысқа уақытта Конгреске қатысудан басқа ойламаған жерден қазақ елінде де Ресейдегідей Халық емшілерінің Ассоциациясын құру идеясының да табысты болғаны бір Жаратушының жақсылығы еді. Алматыдан ұшқан ТУ-154 самолеті төрт сағатқа жуық уақытта Маскеудің «Демодево» аэропортына келіп қонды. Біз “Россия” қонақ үйіне орналасып ары қарай Ресейдің бас почтасының    үлкен залында орналасқан емшілік мектебінде  оқуымызды жалғастырдық. Оқу да табысты нәтижелі өтуде. Екі жүзден аса тыңдаушылардың арасында ғылыми атағы барлар, дәрігерлер және әртүрлі қасиетке иелері де көп болды. Бізге бәрі өздерін мықты ретінде көрсетуге тырысып жатты. Кеудесін көтеріп: “Мен мына дүниеге кері әсер ете аламын, кез-келген затты немесе адамды да әртүрлі түрге айналдырамын”, – деген Самарадан келген  сиқыршы да сақалын сипап, кеудесін күжірейтіп оқып жатқандардың зәресін алғанымен, оның алдында қандай құдіретті киелі күш иесімен кездесу күтіп тұрғанын  ол сезбеген еді.  Қазақтың қара домалағын шыңдаған, оның Жаратушылық қорғаушылары оны сиқыршымен сайысқа қосатынын өзі де сезбеген болатын.

Сиқыршым да алдымда сұлап жатты...

Мына Самаралық сиқыршысын мақтан етті ме қайдам, көккөздер бізді менсінер емес. Қаракөзден біз ерлі-зайыпты екеуміз ғана едік. Ол кездегі Одақтың белді республикасы саналатын ҚазССР-дің Астанасы Алматыны көбінің білмеуі менің намысыма әбден тиді. Мен оларға: “Үстіңдегі киіміңнің матасы да, жейтін наның мен етің де Алматыдан келеді, сендер қашан қазақ ұлтын толық танисыңдар?”, – деп қатал және батылдықпен айтып салдым. Ішіме сыймаған ыза мен намыс отын мына көккөздерден қалай қайтарсам екен деген ой, арманымды алға жетелегендей болды.  Құдіретті сиқырдың сырын арғы атасы осыдан ондаған ғасыр бұрын меңгерген, ұрпақтан-ұрпаққа жалғасқан атағын әлем білетін сиқыршының мына Самаралық қырық жастан асқан ұрпағы мойнын күжірейтіп, сақалын бір сипап, отырғандарға одырая қарап алды да, ешқандай себепсіз сахнаға көмекші әйелі екеуі шығып, орындыққа жайғасып отырды да сөзін бастап кетті.  Сиқыршы: “Сендер білесіңдерме, менің сиқыршы бабаларымның тарихы мың жылдан асады. Мен сендерге көресіні көрсетемін дегені. Бөлмеде тыныштық орнады. Бөлме іші үнсіз бір көрініске айналып барады. Мен де үнсізбін, сиқыршыдан сескену емес, қайта одан алар өшім бардай тесіле қарап оның әр сөзі мен қимылын қатаң бақылаудамын. Ыңғайсыз жағдай да басталып кетті. Байқаймын әркім өзінің бас амандығын мына сиқыршыдан қалай қорғап қалуын ойластырып отырғандарын сезгендей болдым. Мен бірден жұбайымнан: “Сен оңтүстіктің тумасысың ғой, айтшы маған әлгі дуақан деген осы ма?”, – деп сұрап едім, “менде толық білмеймін, байқа”, – деді. Екі жауырынымның дәл ортасынан қысқан бір белгісіз күш мені орнымнан тік тұрғызды да, сахна төріне сиқыршы отырған үстелдің оң жағындағы трибунаға тұрғызғанын өзім де сезбей қалдым. Залдағының бәрі маған қарап қалған, іштерінен мынау не істемек деп отырғаны шындық еді. Мына қазақ сиқыршының құрығына түссе ажалы жақын болады-ау деді ме, бәрінің қабақтары төмендеп, өңдері бұзылып тұрғандары байқалды. Атам жауынан қайтпаған мына сиқыршыдан не жығылайын не жеңейін деп нар тәуекелге келдім де бірден «Фатиха» сүресін оқып, сиқыршыға тура қарап тұрып «Сүф» деп демімді солай өте тез арада бағыттағанымда сиқыршым қазағымның көкпарындағы көк сергесіндей отырған орындығынан ауытқып барып сахна еденіне құлап түскенін өзі де сезбей қалды. Ал жанындағы көмекші әйел де шыңғырып барып, еденге сұлап түсті. Денем қызып, жаңа қуат алып үлкен жігерге ие болғандай болдым. Қысқасы, мына топты мен ғана билеп өзіме қаратып табындырып тұрғанымды көккөздер сезбей қалған еді. Мен бірден тез залдағы екі жүзден аса оқып жатқандарға «Көздеріңді жұмыңдар» деп бұйырып, емдік сеансымды бастап кеттім. Аз ғана секундтар аралығында залдағылар ішінен шыңғырып  барып құлағандары да,  орнында селкілдегені де, «Слава Богу» деп жалынғаны да және басқа да әрекетке барғандары да аз болмады. Сол жағыма көз қырын салсам сиқыршым мен көмекші әйелі екеуі орындарында тұра алмай, өздеріне өздері келе алмай үйелеп жатқанын көргенде, “ей пәле, енді қазақтың қасиетін сен ғана емес, бүкіл Кеңес елінен жиналған барлық ұлттардың өкілдері мойындады- ау деп, мені қорғаған және күш берген Алла тағалаға риза болғанымды әлі күнге дейін ұмыта алмай келемін. Сеанс кезінде неше түрлі қайталанбас құбылыстық көріністердің  болуын менен мына аудиториядағы курсант емші-көріпкелдер күтпеген болатын.  Сиқыршы артына қарамай сол кеткеннен қайтып оралмады. “Күш атасын танымас” демекші, тылсым күштің кімде басым екенін тек Жаратушыға ғана тән екені осы жолы толық дәлелденгендей болды. Мен өзімнің сеансымнан кейін біздің ұлттық киелі тылсым қасиеттеріміз басым екенін бірақ, бірлік пен білімділіктің жоқтығын анық сездім. Осыдан еліме, Алматыма аман оралсам негізін құруға құжаттық шешімдерін дайындап кеткен емшілер қауымдастығын   құрсам деген арманыма жетуді ойлаған едім. Осы жолғы айқас қазақ деген ұлттың ұрпақтарына Жаратушымыз керемет белгісіз құдіретті күш сыйлағанын анықтап бергендей еді. Мұғалім үзіліс жариялады. Біз де орнымыздан тұрып сыртқа шығуға ыңғайлағанымызда, бүкіл курсанттар тоқтап, бәрі бірден “сіздер шығыңыздар” деп ілтипат білдіргендерінде, менің бойымда ерекше қуаттық күш пайда болғанын сезе бастадым.  Үзілістен кейін қайтадан сабақ аудиториясына кірерде курсанттар бізді  бірінші кіргізді. Бұл құрмет қысқа мерзімді курстық оқу біткенше жалғасқан еді. Мәскеуде жүргенде бірнеше ірі сеанстарды өткіздім. Нәтижесі өте жоғары болғаны соншалық сеанс кезінде қазақты онша білмейтін сонау қиыр шығыстан келген емшілер ішінен қазақша сыңсып ән айтқандары мен қолдарымен домбыраны бейнелеп күй тартқандары да болды. Мен өте намысшыл, батыл, ешнәрседен қорықпайтынмын және кез-келген қиын жағдайда жоғары көрсеткішке жетуге ұмтылуға асығатынмын. Осы армандарым кезегімен орындала бастағанда тәубеме келгендей болғанымды жасыра алмаймын. Діни кітаптарда “әр адамның дүниеге келерден бұрын-ақ маңдайына жазылған тағдырнамасы болады” – дейді. Маған бұл менің тағдырымның бір бөлігінің жалғасы сияқты сезілген еді. Адам бойындағы неше алуан тылсым күш құпияларын жинақтап зерттейтін парапсихология ғылымы енді ғана ашылып, дамып келе жатқанына қарамастан, ол өзінің ғылымның болашағы бойынша көшбасшысына айнала бастағанын бүгінде әлемдік осы саланы зерттеуші ғалымдарда өздерінінің оң тұжырымдамалық ғылыми анықтамаларын бере бастады. Адам құпиясы ілімін зерттеуде әлі де әлем ғалымдары толық жетістікке жетпегенімен, оны ары қарай зерттеу мен анықтауды жалғастыра бермек. Бұл саланы қазақ ғалымдары  енді ғана зерттей бастағанын ескерсек, ұлттық сипаттағы ұлы киелі бабалардың бойларында болған тылсым сырлары ғылыми айналымға енері анық. Емші өзін мәдениетті, білімді, рухани сауатты етіп ұстағанда өзінің жеке армандарына жетеріне күман келтіруге болмайды. Менің Самаралық сиқыршымен болған өте қауіпті және күрделі айқасымның биік нәтижелі жеңісі менің негізгі идеямды шындыққа айналдырып, қуаттап тұрғандай әсерге бөлейді...

Мәскеудегі

“шығыс медицинасы” фильмінде

Мәскеудегі оқу аяқталарда кенеттен Максим Горький атындағы киностудиясынан арнайы режиссер адамдарымен келіп бізді фильмге түсіре бастады. Негізгі мақсаттары нендей екенін қайдам, олар қайткенде де аз ұлттардан келген емшілердің ерекшеліктері мен қасиеттерін бейнетаспаға түсіріп, өз архивтерінде сақтап зерттейді деп ойладым. Алғаш бас рөлге конкурс жариялап емшілерді тексеріп іріктей бастады. Мені таңдады да, “сіз бізбен бірге боласыз, шығыс медицинасының емшілілігі бойынша сюжетке түсіреміз” деп, өз жоспарларын бастап, нәтижелі аяқтады. Мендегі Алматыда түсірілген видеофильмдерімнің екі дискісін да алып кетті. Режиссердың айтуынша бәрін жинақтап, бір сағаттан асатын фильм жасағанын, оны осы студияның «Алтын қорына»  қалдыратындарын жеткізді. Кейін белгілі болғандай расында да, түсірілім аталған киностудияның архивіне өтіпті. Осылай емшілік киносына түсу де менің пешенеме бұйырған еді.

Мәскеудегі көңілді күй,

Алматыда өкінішке айналды

 Мәскеуден Алматыға бағытталған әуе ұшағы Алматы аэропортына келіп қонғанша, Мәскеудегі жетістіктерімді саралап алдағы іс жоспарларымды да ойластырып отырғанмын. Елге оралысымен халық емшілерінің республикалық қауымдастығын тез арада құруды бастауды және ұйымдастыру комитетінің алдында қабылдаған шешімдерін қалдырған ғалыммен кездесіп,  одан барлық құжаттарды алып емшілердің тұңғыш республикалық Құрылтайын өткізуге дайындықты бастауды сондай-ақ, қауымдастықтың болашақтағы басшылық құрамын анықтап тізімін жасауды басты міндетіме қояйын деп жоспарладым. Өкініштісі мен құжаттарды алайын деп сенімді ғалымға барғанымда ол бірден: “Ұйымдастыру комитетінің қауымдастықты құру жөніндегі барлық құжаттары жоғалды” – деп, маған шорт айтты да кері айналып кетті де қалды. Кімге өкпе айтарымды білмей қала бердім. Өз еліңде өкінішке тап болғаның қандай ауыр еді...

Емшілер қауымдастығын

құруды қайтадан ұйымдастыру

Мен Мәскеуге кеткен соң мына Алматыда не болғанын өзімде түсіне алмай әлек болудамын. Емшілер қауымдастығын құрудың құжаттарын қайтадан дайындау маған оңай болған жоқ. Жанашыр ғалымдар мен таза ниетті емшілерді тауып, олардың басын біріктіріп жиналыс өткізу ниетте болғаныммен, алда не күтіп тұрғанын болжау өте қиын еді. Мына Алматыдай астанада осы қоғамдық бірлестікті құруды қуаттап және оған қарсыластардың қаһарынан қорғай алатын білімді, абыройлы және өткір азаматтарды іздеп табуға тәуекел деп кірісіп кеттім. Өзім жалғызбын, мен сияқты емшілер баршылық болды. Солардың сенімдері маған ерекше күш беріп, осы бағытыңнан тайма дегендей әсер ете бастады. Алматы мемлекеттік медициналық институтының «Медицина  тарихы» кафедрасының меңгерушісі, медицина ғылымдарының докторы, профессор Шокин Әлихан Ризаұлына барып сәлем беріп, таныса келе Емшілер қауымдастығын құруға көмектесуін сұрадым. Әлихан Ризаұлы біраз ойланып: “Осы адамдар қызық, емшілер жөнінде маған келіп көп сұрау салады, мен емші емеспін ғой”, – деп сөзін аяқтады. Мен: “Аға, сіз Ұлы отан соғысының ардагерісіз, өмірдің талай қиын жолдарынан өттіңіз және Қазақстанда Медицина тарихына басшылық жасайтын ірі ғалым сізсіз, мына Емшілер қауымдастығын құруға сіз көмектеспегенде кім көмектеседі”, – дедім. Ақылды ардагер қарсылық көрсетпей: “Іс жоспарыңды жаса, Құрылтайдың күн тәртібін дайында, өткізетін күнін анықта”, – деп маған тапсырма берді. Біз жұмысты бастап кеттік. Баспасөз беттерінде ғалым Тұрсын Бекеннің, журналист Бақтыбай Айнабековтің т.б. азаматтардың Халық емшілерінің Ассоциациясын құру қажеттілігі жөнінде мақалалары көптеп шыға бастады. Тәжірибенің аздығы, көмекшілердің сауатының жетіспеуі мен сенімсіздігі және Қауымдастықты құрғызбау, атын ататпау, жойып жіберудің идеясын ұстанған ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің жанындағы «Республикалық Халық медицинасы Орталығының» басшысы Ерасіл Әбілқасымов пен аталған министірліктегі Емдеу басқармасының бастығы Ерік Мағзымұлы Мусиннің салмағы ауыр және басқа мемлекеттік бақылау орындарында оларға көмектесетін таныстары көп болды. ҚР Денсаулық сақтау министрлігіндегілер жеке күштері мен қолдап қорғаушыларына сеніп, бізге жетім баланың күнін көрсетіп, қауымдастықты құрысуға ниет еткен медицина саласының мамандары мен емшілерді қудалап тыныштықтарын бұзғанын да ұмытуға болмайтыны тарихи шындықтың белгісі. Бұлар қысқасы, Кеңестік солақай саясаттың тізгінін ұстаған және қазақ елінің тәуелсіздігін мойындағысы келмейтін әрі ата-бабаның киелі тылсым күш қасиетін танығысы келмейтін, ұлттық тектік киелі өнерді өз басының пайдалары үшін пайдаланушылардың теріс пиғылды әрекеттері болатын. Сабырлықты сақтап, аңылған қазақтардан алшақ жүріп, жеті рет ойланып тек ғана бір рет шешім қабылдап, жаңадан қазақ елі тарихында тұңғыш рет құрылатын Халық емшілерінің қауымдастығының өткізілетін күнін белгілеп, республикалық беделді газеттер арқылы хабарлап та жібердік. Ұйымдастыру комитетінің төрағасы өте  батыл болғанымен, мені қолдаушы жаңа күштердің әлсіздігі көрініп тұрды.  Мен осы олқылықтарға жол бермеу үшін,  медицинаның ірі ғалымдары профессор Ә.Р.Шокин, медицина  ғылымдарының кандидаты, сол кезде Республикалық Туберкулез институтының директорының бірінші орынбасары қызметіндегі, халық емшілігінің нағыз жанашыры Т.Бекенов т.б. білімділермен ақылдасып, жаныма ертіп қайткенде мақсатқа жетуге ниет еткенім өз мәресіне жеткен еді. Дайындық қызу жүргенімен ішіміздегі кейбір екі жүзді емшілер алғашында жабық, кейін ашық қарсылықтарын білдіре бастады. Олар: “З.Қожалымовты қауымдастықтың басшысына сайламаймыз, оны орынбасар етеміз, емдеу сеансынан түскен пайдаға қарық боламыз”, – деп бөскен әйел емшілер қылығы ашылып, әшкере болды. Олар бірін-бірі ашық түрде масқаралады. Олардың аты-жөні менің «Шапағатты рух ордасы» атты еңбегімде толық айтылған болатын (Алматы, 2001 ж. 320 бет). Осы қиын кезеңде қарсыластарға қарсы шықпай, ақырын ғана абайлап сөйлеп, бәрінің басын қосып, сайлау кезінде бәрің де жоғары дәрежелі мансапқа сайланасыңдар деп, сол кездегі Целиноград (бүгінгі Астана) қаласына ем жасауға аттанып кеттім.

Целиноград қаласындағы емдік сеанс

Мен Целиноград қаласына келгенімде қыстың қақаған аязды кезі, 1991-жылдың желтоқсан айының 8-жұлдызы болатын. Тың өлкесінің ол кездегі қысының аязын көрмеген  астаналық  біздер үшін  қызық және таңғаларлық болды. Менің жанымда Болат пен Тимур атты екі көмекші жігіттер және екінші қызым Гүлзатым мен кіші ұлым Аршатым бірге болды. Біз сол кездегі облыстық әкімшілік жанындағы “Москва” қонақ үйіне жайғастық. Мен жөнінде теледидар мен радиодан және баспасөзде де хабарламалар беріле бастады. Ол кезде қаланың қары күрелмейтін, кім жаяу немесе көлікпен із салса сол ізбен жүрген халық та және көліктер де көше жолдарын таптап кеңейте беретін еді. Маған емдік сеанс өткізуге орталықтан алыстау, шеттеу орналасқан Темір жол мекемесінің  Мәдениет үйін берді. Бұл жерге халық түгілі, көліктің де барып қайтуы қиын болатын. Мен бұл жерге ем жасаудан бас тарттым. Мен, өз жерімде және елімде халыққа ыңғайлы орын ала алмағаныма қатты қапаландым. Бұған себепкер сол қаланың Денсаулық сақтау басқармасының қарсылығы екенін кейін білдім. Түнгі сағат үштер шамасында аспанда прожектордың жарығындай сәулелі толқын пайда болып, қонақ үйде жатқандарды таза ұйқысынан оятты. Сол кездегі облыстағы үлкен алаң жап-жарық болып барып, біртіндеп жарығы азая берді. Келесі күні қонақ үйге қарама-қарсы тұрған он қабатты ғимаратқа көмекшілерім барғанда, оны жалға алушы ол кім дегенде, жігіттер менің кім екенім жөнінде визиткамды көрсеткенде әлгі азамат мені көрмесе де сырттай білетінін айтып, ол емші Одаққа әйгілі адам, ем жасауына жол ашық деп маған емдік сеанс өткізуге ғимараттың залын беріпті. Бұл азамат қазақ та орыс та емес, басқа ұлттың азаматы еді. Сонымен тоғызыншы желтоқсан күні түстен кейін емдік сеансымды бастап кеттім. Алғашқы күні адамдар аздау болғанымен, келесі күннен бастап бес жүз адамдық залда (бұл алғашқы ҚР Парламенті орналасқан ғимарат) емге келушілерге орын әрең жеткен-ді. Күніне екі сағаттай төрт рет сеанс жүргіземін. Жеке әңгіме өткізуге де уақыт табатынмын. Сеанс кезінде бұрын қайталанбаған емдік құбылыстар болып, әр түрлі сырқатты адамдар өздерінің ауруларынан оңала бастағанын күнде қысқаша баяндайтын. Бұл ғаламатқа осы сеанста отырғандардың тоқсан бес пайыздан астамы басқа ұлт өкілдері куә болса, қазақтардың (өте аз еді) жүздерінен мақтаныш сезімге бөленгендері көрініп тұратын. Осы емдік сеанста залда отырған бір орыс жігіті орнынан тұрып мені жақтырмаған, менсінбеген пішінмен: «Сен қандай әдіспен ем жасайсың? Кашпировский ше ме немесе Руцкой ше ме?», – дегені.  Бұл сөз маған өте ауыр тиді. Мен бірден: «Казакша, казакша» – дегенімде, ол: “Я не понимаю”, – дегені. Мен орысшалап: “Сен түсінбесең түсінбе, мен емді қазақша бастаймын. Сенің атын атаған емшілеріңнен менің құдіретім бірнеше есе артық”, – деп қатты айттым. “Саған қазақтың құрметі, байлығы, адал тамағы ұнай ма?”, – деп едім, дәу орыс: “Конечно очень нравиться”, – деп менің намысымды қозғап жіберді.  Мен: “Қазақ елі енді тәуелсіз ел, сен енді қазақтың малын бақ та, басқадай жұмысын істе және қазаққа қарызыңды өте”, – дедім. Тағы да бір сөзге керістікте мен: “Ей, орыстың ақымағы, орныңнан тұр да, тез залдан шық”, – деп оны қуып шықтым. Ол кезде мен өте батыл әрі намысшыл болатынмын. Мен залда отырғандарға: «Переселенстер орындарыңнан тұрыңдар», – дегенімде, залда отырғандардың тоқсан бес пайыздан астамы орындарынан тұрып, маған солдаттар сияқты бас иіп тура қарап тұрды. Мен оларға: «Айтыңыздаршы шындықты, сендердің ата-бабаларыңның сүйегі қайда қалды? Оны сіздер білмейсіздер. Сіздерді ұрпақ етіп өсірген, ұлтыңды сақтатқан қазақ деген халықтың тілін қашан құрметтейсіздер. Сіздерге қазақтың  “сәлеметсіз бе, рахмет, сау болыңыз” деген үш сөзін айту қиын ба?», – деп, емімді аяқтап залдың фойесіндегі есіктен шығып кеттім. Келесі күні таңертең сағат онда сеансты бастауға залдың фойесінен көрінгенімде, залдағы адамдардың бәрі орындарынан тұрып, маған қазақша «Сәлеметсіз бе!» – деп, сәлем бергені әлі көз алдымда сақтаулы. Сеанс аяқталғанда бәрі: «Рахмет. Сау болыңыз!» – деп, қоштасулары мен қайтқанша қайталанып еді. Басқа ұлт өкілдері: “Сіз дұрыс айтасыз, біз түсіндік енді, еміңіз өте дауалы екен, алдағы сайлауда жеңіске жетуіңізге тілектеспіз”, – деген ықыласты сөздеріне мен де рахмет айтып, қоштасқан едім.  Осы емдік сеанстың халыққа емдік ғана емес, рухани тәрбиелік жағынанда ерекше маңыздылығы туралы сол кездегі облыстық «Сарыарқа» газетіне,  газеттің тілшісі Мақпал Ешентаева «Сөзі  – дәрі, емі – дом»  атты мақаласын  жазып шығарды. Тілшінің: «Халқы үшін, оның тілі, діні,  мәдениеті үшін өзін де, өмірін де, бойындағы күш қуатын да сарп етіп, сарқа беріп жүрген қазақ азаматына сәттілік тілейік, ағайын! Ақ жол болсын Зия аға!» – деген ақ тілегі тілші арқылы жолданған халықтың тілегі еді.

    Бұған дейін қазақ емшілігі жөнінде оның  ерекше құдіретін білмегендер білді, танымағандар таныды, сенбегендер сенді және мойындамағандар мойындады. Сол кезде менде емде болған қандастардың қуанышына ортақтасқаныма өзімді бүгінде бақытты санаймын. Алда Алматыда емшілер Құрылтайын өткізуге де аз уақыт қалған болатын.